İstatistik, günümüz ekonomi dünyasının en temel parça ve ihtiyaçlarından biridir. Ev ekonomisinden şirket yönetimine kadar pek çok veri alt alta sıralandığında bütçe yönetimi kolaylaşır. Ancak bu verileri kolay ve anlaşılır hale getirmek anlamayı ve yönetimi kolaylaştırır. Bunun için de etkili raporlama yöntemlerinin kullanılması gereklidir. Dashboard bu bağlamda pek çok anlaşılmaz ifadeyi hafızalara kazıyan yöntemler sunuyor. Türkçe karşılığı “gösterge paneli” şeklinde yorumlanabilen bu yöntem, günümüzün modern yönetimlerinde sıklıkla kullanılıyor.
Ekonomi ve bütçe çok farklı değişkenlerin bir araya gelmesiyle oluşur. Bu bileşenler bir takım rakamlar ortaya koyar. İyi yönetim için rakamları anlamak, yorumlamak gereklidir. Ancak rakamların görselleştirilmesi, grafiklere dönüştürülmesi anlamayı ve yorumlamayı kolaylaştırır. Bunun için de Dashboard raporlama yöntemi kullanılır. Bu yöntem ile farklı renkler, tasarımlar ve rakamlar görsel şekillere dönüştürülür. Bu şekilde de hafızada kalması, yorumlanabilmesi ve geleceği şekillendirmesi kolaylaşır.
İçindekiler

Dashboard Tasarımı Nasıl Olmalıdır?
Matematiğin, istatistiğe; istatistiğin, ekonomiye dönüştüğü aşamada raporlama en hayati işlemdir. Raporlar, mevcut durumun tespiti, geleceğin şekillendirilmesinin sihirli anahtarlarıdır. Bu anahtarları doğru kullananlar, doğru kapıları açabilmektedir. Hal böyle olunca da raporların doğru yorumlanabilmesi önemlidir. Dashboard görselleştirmeyi ekleyerek yorumlamayı kolay hale getirmektedir.
Her sonucun görselleştirilmesi etkili sonuç alınacağı anlamına gelmez. Bu bağlamda yöntemin doğru kullanılması da önemlidir. Burada tasarım önemli bir rol oynuyor. İşi rakamlar olan birinin grafik tasarımcı gibi bir tasarım yapması beklenemez. Burada kastedilen doğru grafik tasarımlarının doğru şekilde ifade edilmesidir. Doğru aracın da doğru şekilde kullanılması önemlidir. Panelin, aşağıdaki hangi amaç için kullanılacağı iyi bilinmelidir:
- Yöneticilere özel (Executive): Karar verici ve şirket yöneticilerine sunum için hazırlanmaktadır. Satıştan, üretim ve performansa kadar pek çok bilgiyi kısa ve öz olarak sunmak gereklidir.
- İş Göstergeleri (Business): Hedefler, satışlar ve performansın değerlendirildiği tablolardır
- Satış Göstergeleri (Sales): Genellikle satış ekipleri için hazırlanan, hedef ve performansın değerlendirildiği göstergelerdir.
- Pazarlama Göstergeleri (Marketing): Bir işletmenin belkemiği olan pazarlama birimlerine özel göstergelerdir. Burada kitle analizleri, hedefler, bölgesel veriler gibi pek çok veri hızla anlaşılabilir olabilmektedir.
- Sosyal Medya göstergeleri: Pazarlamanın önemli bölümlerinden biri sosyal medya üzerinden yapılıyor. Dolayısıyla buradaki verilerin incelenmesi için özel göstergeler gerekiyor.
- SaaS: Software as a Services’in kısaltması olan bu terim, müşterilerle ilgili bölümün analizlerini içermektedir. Müşteri edinme maliyeti, elde tutma gibi veriler bazı başka analizlerle birleştirilerek sunulmaktadır.
- DevOps: Ürün ve hizmet geliştirmeyle ilgili müşteri verilerini gösteren tablolardır.
Dashboard Tasarımında Nelere Dikkat Edilmeli?
- Sadelik: Bir gösterge paneli tasarımında öncelik her zaman sadelik olmalıdır. Veriyi ve bağlamını doğru şekilde aktarmak önemlidir. Daha etkileyici görünme adına gereksiz görseller ve veriler kullanılmamalıdır. Bu hedeften sapmaya neden olmaktadır. Bu nedenle sade ve anlaşılır olmasına dikkat edilmelidir.
- Kısa ama doyurucu: Çok fazla veri akışı sağlamak en iyisini yapmak değildir. Bu nedenle özet, hatta özetin de özeti çıkarılmalıdır. İçerik kısa ama doyurucu olmalıdır. Metrik bağlantıları istenildiğinde açıklanabilen şekilde düzenlenmelidir. Elbette aktarılacak çok veri vardır. Ancak Dashboard hazırlarken, kısa ve uzun versiyon alternatifleri bulundurmak da çözümdür.
- Görsellik: Sadelik önemlidir ama görsel hazırlamak da önemlidir. Grafikler belirli bir sırayla ve anlaşılabilecek şekilde düzenlenmelidir.
- Grafikleri hazırlarken doğru renkleri etkin şekilde kullanın. Globalleşen grafik renklerini kullanmak her zaman iyi fikirdir.
- Veri setlerinin görselleştirilmesine dikkat edin. Bu anlamda hangi verinin hangi grafik tasarımıyla aktarılacağını iyi belirleyin. Son bir aylık verileri aktarırken çizgi, ekonomideki değişimi gösterirken, çubuk ya da pasta dilimi tasarımlar kullanabilirsiniz.
Dashboard Tasarımında En Sık Yapılan Hatalar
Gösterge panellerinde önemli olan bilgiyi en hızlı ve etkili şekilde aktarmaktır. Kafalarda soru işareti bırakmadan sonuca ulaşmaktır. Bilginin doğru yorumlanması ve karışıklığa izin vermemesi için şu hatalardan kaçınılmalıdır:
- Gereksiz bilgi verilmesi
- Dönemsel ya da rakamsal karşılaştırma yapılmaması
- Yanlış grafik türünün seçilmesi
- Grafik ölçeklendirmesinin hatalı yapılması
- Hep aynı tasarımın kullanılması
Dashboard Türleri Nelerdir?
Gösterge panelleri projeksiyon için önemli araçlardır. Ancak ne amaçla kullanıldığının da önemi büyüktür. Bu bağlamda Dashboard türleri de önemlidir. Çünkü farklı amaçlar için kullanılan gösterge panelleri mevcuttur. Bunlar şu iki şekilde değerlendirilmektedir.
- Operasyonel Dashboardlar: Günümüzün teknoloji dünyasında verilerin hızlı işlenmesi ve hızlı görselleştirilmesi önemlidir. Çünkü bazı işler zamanla yarışmaktadır. Örneğin, trafik akışının düzenlenmesi için grafiklemenin hızla yapılması gerekir. Aynı şekilde hastaneler, çağrı merkezleri, hızlı çözümler üreten grafiklere ihtiyaç duyar. Operasyonel olarak daha hızlı olan bu yöntem daha çok anlık yönetimler için hazırlanmaktadır.
- Analitik Dashboardlar: Verilerin kıyaslanması, göstergelerin incelenmesi gibi pek çok önemli bileşen işletmeler için iyi bir projeksiyon sağlamaktadır. Bu bağlamda da gösterge panellerinin çok iyi hazırlanması gereklidir. Bilgilerin bir su gibi aktığı, görsellerle süslenen ve tüm verilerin bulunduğu paneller bu sınıfa girmektedir. Genel olarak zengin içerikli olarak hazırlanmaktadır.
Dashboard Faydaları Nelerdir?
Günümüzün teknoloji dünyasında derli toplu ve kanıta dayalı veriye ulaşmak kolay. Ancak bu verileri doğru analiz için doğru yöntemler kullanılmalıdır. Göstergelerin faydası burada anlaşılmaktadır. Bu göstergeleri bir uçağın gösterge paneli gibi düşünebilirsiniz. Eğer bunlar olmazsa pilot ne kadar önünü görse de uçağa kumanda edemez. Bir pilot için anlayabildiği göstergeye bakmak neyse verileri analiz etmek de aynıdır. Eğer göstergeleri iyi okuyabilirseniz, uçağı rotasından saptırmadan hedefe ulaştırabilirsiniz.
Bu nedenle pazarda büyümek, daha fazla müşteriye ulaşmak için veri biliminden yararlanmalıdır. Üstelik bu veriler hızla, anlayabileceğiniz şekilde önünüze geliyor. Bu kolaylıkla verileri doğru okuyabilirsiniz, anlayabilirsiniz ve neler yaptırabileceğinizi kestirebilirsiniz. Dashboard ekonomi dünyasında tüm sisleri aralayan, matematiğin sihirli halidir.